Geïnspireerd door Gerrit Beex, de eerste provinciale archeoloog, en bekende amateurarcheologen als Jac. Verhagen en Bert Moelands, werd rond 1970 de archeologische werkgroep van de Heemkundekring De Drie Heerlijkheden opgericht. Dit gebeurde onder de bezielende leiding van Hans Jochems. Ook Cor Rombouts heeft een actieve rol hierin gespeeld.
In het boek over de archeologie van Noord Brabant tot 1200 (Onder heide en akkers, uit 2009) is te lezen hoe bekende archeologen uit die tijd, elkaar “plaagden” in hoeverre iemand door de archeologische koorts “febris archeologica” was bevangen.
In 1971 voerde Hans Jochems samen met Jan Huybers, Jac Jacobs en jongerengroep Rotor, archeologisch onderzoek uit naar de resten van de voormalige kerk op de Raamberg aan de Kerkhofstraat in Zundert. Een groot deel van de toen aangetroffen vondsten is nog steeds te zien in de permanente tentoonstelling van museum de Weeghreyse. Rond 1995 is door Kees Havermans en Miel Mathijssen, archeologisch onderzoek verricht naar Hof te Laer in Zundert. Er is ook medewerking verleend aan de totstandkoming van de gemeentelijke archeologiekaart.
Door de inwerkingtreding van de Wet op de Archeologische monumentenzorg in 2007, kwam helaas aan dit tijdperk een einde; archeologie werd een vak voor professionele archeologen en deskundige amateurs werden aan de kant geschoven. Dit betekende ook een zachte dood voor de toenmalige archeologische werkgroep.
In 2017 is er door het bestuur van de Heemkundekring een voorzichtige herstart gemaakt met haar archeologische activiteiten. Er werd een rondleiding georganiseerd op het archeologisch opgravingsterrein aan de Oude Gasthuisstraat in Zundert en door middel van deelname aan het project “zonder Boer geen voer” (samen met regio West-Brabant, gemeente Zundert en de ZLTO). Deze laatste activiteit betrof een tentoonstelling over het dagelijks leven in de ijzertijd, georganiseerd in museum de Weeghreyse.
In 2018 is naar aanleiding van een avond voor nieuwe leden, de werkgroep archeologie aangevuld. De werkgroep bestaat nu uit Gerrit Keijman en Annemiek van der Made uit Rijsbergen en Ludo Voeten uit Zundert. Ludo is juridisch medewerker bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Zijn interesse gaat uit naar heemkunde/historie in het algemeen en met name naar metaaldetectie, oude manuscripten en boeken, Nederlandse munten en fossielen. Gerrit is zich na zijn pensionering gaan verdiepen in de vroege geschiedenis van ons land. Annemiek is adviseur monumenten bij de gemeente Moerdijk en heeft belangstelling voor alles wat met erfgoed te maken heeft.
De werkgroep is inmiddels van start gegaan met een inventarisatie van de reeds in Zundert uitgevoerde archeologische onderzoeken. Ook zijn er gesprekken gevoerd met diverse deskundigen. De Gemeente Zundert heeft in 2011 de gemeentelijke archeologiekaart vastgesteld. Een interessant en uitgebreid rapport maar heel moeilijk leesbaar. Onze conclusie was toen “er is zoveel moois op archeologisch gebied ontdekt in de gemeente Zundert” en er zijn inmiddels veel losse artikelen en rapporten verschenen; ons streven is om de hoogtepunten van de Zundertse archeologie goed te presenteren in een coherent verhaal”.
Daarom zijn wij van plan om een kaart en een canon te maken die op de website van de heemkundekring zal verschijnen met samenvattingen van de belangrijkste onderzoeken, foto’s van vondsten, artikelen die op een leesbare manier gepresenteerd gaan worden. Zo zal het mogelijk zijn per locatie te bekijken wat er in het verleden is gevonden, dus ook in jouw buurt! Deze informatie wordt aangevuld met een tijdlijn, een aanvulling op de reeds bestaande canon van Zundert die nu nog start met de Romeinse tijd, namelijk de vondst van de altaarsteen met opschrift: Sandraudiga. De vraag speelt: Wat is er van vóór die tijd gevonden? In Zundert zijn namelijk ook sporen uit de Steentijd gevonden!
Daarnaast hopen we, als de kans zich voordoet, een rondleiding op een archeologische opgraving te kunnen herhalen! We zijn hierbij afhankelijk van medewerking van de Gemeente Zundert. Ook willen we twee keer per jaar een archeologische activiteit organiseren. Ons idee is in het voorjaar van 2019 een akkerloop te organiseren, waarbij archeologische resten met het blote (maar geoefend) oog waarneembaar kunnen zijn! Kan dit om een of andere reden niet doorgaan, dan is het alternatief een bezoek aan het nieuwe archeologische depot van erfgoed Breda.
In het najaar van 2019 is het de bedoeling om een bodemvondstenmiddag te organiseren. U bent dan in de gelegenheid eigen archeologische vondsten mee te brengen en deze te laten determineren door deskundigen. Nadere gegevens komen zo snel mogelijk naar de leden toe! We hebben als kersverse werkgroep enorm veel ideeën, maar zoeken nog handen om mee te helpen! Hebben jullie ook ideeën/wensen, laat het ons weten.